0964 466 014
Giáo dục STEM: Khái niệm, mục tiêu, cách triển khai, phân biệt với STEAM
Trong thời đại công nghệ và đổi mới sáng tạo không ngừng, giáo dục STEM ngày càng trở nên quan trọng và được áp dụng rộng rãi tại các trường học trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, đặc biệt là các trường quốc tế như Trường Quốc tế Bắc Mỹ SNA Nam Sài Gòn, STEM không chỉ là một phương pháp học, mà còn là cầu nối giúp học sinh phát triển toàn diện tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề và khả năng sáng tạo. Vậy STEM là gì? Hãy cùng khám phá chi tiết hơn qua bài viết dưới đây.
>>> Có thể bạn quan tâm:
- Homeschooling là gì? Có phù hợp với con bạn không?
- STEM Tiểu học là gì? Ứng dụng mô hình giáo dục STEM vào chương trình học
- Mô hình giáo dục STEM là gì? Khám phá mô hình 5E trong STEM
TABLE OF CONTENT
- STEM là gì? Mục tiêu khi ứng dụng STEM vào chương trình đào tạo
- Các mức độ triển khai STEM trong giáo dục hiện nay
- Đặc điểm phương pháp dạy học STEM
- Phân biệt 2 phương pháp giáo dục STEM và STEAM
- Trải nghiệm phương pháp giáo dục STEM tại trường Quốc tế Bắc Mỹ SNA Nam Sài Gòn
- Một số câu hỏi thường gặp về giáo dục STEM
STEM là gì? Mục tiêu khi ứng dụng STEM vào chương trình đào tạo
STEM là gì?
STEM là gì? STEM là viết tắt của Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật) và Mathematics (Toán học). Đây là phương pháp tích hợp bốn lĩnh vực trên trong một chương trình học xuyên suốt, giúp học sinh không chỉ học lý thuyết mà còn vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề thực tế.
Giáo dục STEM khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức từ nhiều môn học để giải quyết các tình huống thực tế, thông qua các hoạt động trải nghiệm, dự án nhóm, thí nghiệm và lập trình. Thay vì chỉ tiếp thu lý thuyết, học sinh được học cách liên hệ kiến thức với cuộc sống và công việc tương lai, từ đó hình thành nền tảng vững chắc cho các nghề nghiệp trong thời đại công nghệ.
Giáo dục STEM không chỉ đào tạo kỹ năng chuyên môn, mà còn phát triển toàn diện các năng lực thế kỷ 21 như tư duy phản biện, tư duy đa chiều, làm việc nhóm, giao tiếp hiệu quả và thích ứng với sự thay đổi. Điều này rất cần thiết trong một thế giới không ngừng biến đổi.
>>> Tham khảo thêm:
- Chương trình học quốc tế là gì? Vì sao ngày càng nhiều phụ huynh lựa chọn?
- 10 bước hướng nghiệp cho học sinh THPT đơn giản, hiệu quả
Mục tiêu chính của giáo dục STEM
Trang bị cho học sinh kỹ năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề
Giáo dục STEM không chỉ tập trung truyền đạt kiến thức, mà còn khuyến khích học sinh đặt câu hỏi, phân tích tình huống và tìm ra giải pháp logic. Từ đây, học sinh bắt đầu học cách đánh giá thông tin, phân tích dữ liệu và tự tin đưa ra quyết định và xây dựng những năng lực cần thiết trong thế kỷ 21.
>>> Tham khảo thêm:
- Tổng hợp 16+ kỹ năng thế kỷ 21 giúp học sinh trở thành công dân toàn cầu
- Tư duy độc lập là gì? Đặc điểm và phương pháp rèn luyện kỹ năng hiệu quả
Tạo điều kiện cho học sinh thực hành, sáng tạo thông qua các dự án
STEM nhấn mạnh học qua thực hành (“learning by doing”), qua các dự án thực tiễn như chế tạo mô hình, lập trình robot, hay thí nghiệm khoa học. Điều này khơi dậy tính sáng tạo, phát triển kỹ năng làm việc nhóm, quản lý thời gian, và khả năng trình bày giúp học sinh trở thành những người học chủ động và linh hoạt.
>>> Xem thêm:
- Tư duy sáng tạo: Khái niệm, ví dụ và cách rèn luyện kỹ năng
- Tự lập là gì? Ý nghĩa, biểu hiện và cách rèn luyện tính tự lập cho trẻ
Gắn kết kiến thức học đường với cuộc sống và công việc tương lai
Giáo dục STEM tích hợp kiến thức từ các môn học như Toán, Khoa học, Công nghệ và Kỹ thuật vào các tình huống đời thực, giúp học sinh hiểu rõ “học để làm gì”. Nhờ vậy, học sinh có thể áp dụng kiến thức vào việc giải quyết các vấn đề trong cuộc sống, đồng thời có định hướng nghề nghiệp rõ ràng hơn trong các lĩnh vực như AI, y sinh, kỹ thuật, công nghệ thông tin…
>>> Xem thêm:
- Top các ngành, nghề hot, triển vọng trong tương lai nên biết
- Top 20 trường đại học tốt nhất thế giới, cập nhật mới nhất 2025
Khơi gợi niềm đam mê với khoa học và công nghệ từ sớm
STEM mang đến trải nghiệm học tập sinh động, khám phá và gắn liền với thực tế, từ đó nuôi dưỡng sự hứng thú và tính tò mò tự nhiên của trẻ. Việc trẻ tiếp cận sớm với công nghệ, máy móc, lập trình hay thí nghiệm khoa học có thể truyền cảm hứng mạnh mẽ, tạo nền tảng cho các tài năng trong tương lai.
Các mức độ triển khai STEM trong giáo dục hiện nay
Giáo dục STEM không được triển khai đồng loạt một cách giống nhau mà thường chia thành các mức độ phù hợp với từng cấp học và điều kiện trường lớp:
- Mức độ cơ bản: Học sinh được làm quen với STEM qua các môn học riêng lẻ như Khoa học và Toán, với bài giảng được lồng ghép yếu tố thực hành. Giáo viên sẽ lồng ghép yếu tố khám phá, thử nghiệm vào bài học để tạo hứng thú, giúp học sinh hiểu STEM không chỉ là lý thuyết mà còn có tính ứng dụng.
- Mức độ trung bình: Học sinh bước đầu kết nối kiến thức giữa các lĩnh vực STEM để giải quyết vấn đề. Ví dụ: vận dụng kiến thức Vật lý để thiết kế cầu, tính toán bằng Toán học, và trình bày sản phẩm bằng công nghệ đơn giản. Giai đoạn này chú trọng học qua dự án nhỏ, nâng cao tư duy phản biện và khả năng hợp tác.
- Mức độ nâng cao: Học sinh tham gia các dự án liên môn (interdisciplinary projects), kết hợp kỹ thuật và công nghệ để tạo ra sản phẩm thực tế như robot, mô hình nhà ở thông minh, hệ thống tưới cây tự động…Các dự án yêu cầu học sinh làm việc nhóm, nghiên cứu, thử – sai – cải tiến liên tục, qua đó hình thành tư duy thiết kế (design thinking) và kỹ năng giải quyết vấn đề thực tế.
>>> Tham khảo thêm:
- Tư duy tích cực (Positive Thinking) là gì? Cách xây dựng thói quen tư duy tích cực cho trẻ
- Làm thế nào rèn luyện sự tự tin cho trẻ Tiểu học mạnh dạn giao tiếp?
Đặc điểm phương pháp dạy học STEM
STEM không đơn thuần là thay đổi nội dung giảng dạy, mà là một sự chuyển mình trong cách tổ chức lớp học:
Lấy học sinh làm trung tâm
Trong giáo dục STEM, học sinh không còn là người tiếp nhận kiến thức một chiều mà đóng vai trò chủ động trong quá trình học. Giáo viên giữ vai trò là người hướng dẫn, gợi mở, hỗ trợ thay vì truyền đạt cứng nhắc. Học sinh được tự do đặt câu hỏi, thảo luận, tìm tòi giải pháp, từ đó hình thành tư duy phản biện, tính sáng tạo và khả năng tự học – những kỹ năng quan trọng của công dân toàn cầu.
Dạy học dựa trên dự án (Project-based learning)
STEM tập trung triển khai các bài học thông qua dự án thực tiễn có tình huống cụ thể. Ví dụ: thiết kế cây cầu chịu lực, chế tạo máy tưới nước tự động, mô phỏng hệ sinh thái… Mỗi dự án là một thử thách mở, yêu cầu học sinh phải vận dụng kiến thức liên môn để phân tích – lên kế hoạch – thử nghiệm – đánh giá và cải tiến. Điều này rèn luyện tư duy giải quyết vấn đề và giúp học sinh hiểu rõ “học để làm gì”.
Khuyến khích tinh thần làm việc nhóm
STEM không thể thiếu yếu tố hợp tác nhóm, bởi các vấn đề thực tế thường cần nhiều góc nhìn và kỹ năng khác nhau. Học sinh được phân chia vai trò trong nhóm (lập kế hoạch, thiết kế, kỹ thuật, trình bày…), từ đó rèn luyện kỹ năng giao tiếp, lãnh đạo, lắng nghe và ra quyết định. Đây là những năng lực mềm thiết yếu trong học tập và nghề nghiệp tương lai.
Ứng dụng công nghệ thông tin
Công nghệ được tích hợp xuyên suốt trong quá trình học STEM. Học sinh có thể sử dụng, công cụ lập trình cơ bản (Scratch, Arduino), hoặc các ứng dụng mô phỏng để xây dựng sản phẩm. Qua đó, học sinh làm quen với kỹ năng số, tư duy lập trình và biết cách khai thác công nghệ như một công cụ hỗ trợ sáng tạo và giải quyết vấn đề hiệu quả.
>>> Xem thêm:
- Chương trình tích hợp là gì? Nên cho con học chương trình tích hợp ở đâu?
- Giáo dục sớm là gì? Lợi ích và phương pháp giáo dục sớm cho con
Phân biệt 2 phương pháp giáo dục STEM và STEAM
| Yếu tố | STEM | STEAM |
| Ý nghĩa từ viết tắt | Science – Technology – Engineering – Mathematics | Science – Technology – Engineering – Arts – Mathematics |
| Lĩnh vực giáo dục | 4 lĩnh vực: Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán | 5 lĩnh vực: STEM + Nghệ thuật (Arts) |
| Mục tiêu giáo dục | Tập trung vào kỹ năng phân tích, logic, giải quyết vấn đề khoa học | Bổ sung tư duy sáng tạo, thẩm mỹ, cảm xúc và nghệ thuật vào STEM |
| Cách tiếp cận | Kỹ thuật và phân tích là trung tâm | Sáng tạo, trực quan và đa chiều hơn |
| Ứng dụng thực tế | Thiết kế sản phẩm công nghệ, mô hình kỹ thuật, lập trình… | Kết hợp kỹ thuật với mỹ thuật như thiết kế sản phẩm đẹp, UI/UX, âm nhạc |
| Phù hợp với học sinh | Có thiên hướng logic, thích khoa học, kỹ thuật | Cân bằng giữa học sinh logic và sáng tạo nghệ thuật |
| Ví dụ hoạt động | Làm robot, viết code, làm mô hình vật lý | Làm robot và trang trí, thiết kế sản phẩm 3D có tính thẩm mỹ |
| Khả năng phát triển cảm xúc – xã hội (SEL) | Trung bình – cao (tùy mức lồng ghép) | Cao hơn, nhờ yếu tố nghệ thuật tăng tính cảm xúc và giao tiếp |
Trải nghiệm phương pháp giáo dục STEM tại trường Quốc tế Bắc Mỹ SNA Nam Sài Gòn
Tại SNA Nam Sài Gòn, STEM không chỉ là một môn học mà là một phần trong triết lý đào tạo liên cấp quốc tế. Học sinh từ cấp Tiểu học đến Trung học đều được tiếp cận với các dự án thực tiễn như:
- Thiết kế robot điều khiển bằng cảm biến
- Làm mô hình hệ sinh thái tự cân bằng
- Xây dựng hệ thống lọc nước đơn giản
- Viết chương trình lập trình cơ bản cho các thiết bị điều khiển…
Ngoài ra, học sinh SNA còn có cơ hội tham gia các cuộc thi STEM quốc tế, được giảng dạy bởi đội ngũ giáo viên giàu kinh nghiệm, cơ sở vật chất hiện đại với phòng Lab, phòng Maker và thiết bị công nghệ cao.
Một số câu hỏi thường gặp về giáo dục STEM
1. STEM khác gì với dạy học truyền thống?
STEM chú trọng thực hành, học qua dự án, liên kết kiến thức nhiều môn học và ứng dụng vào thực tế.
2. STEM có phù hợp với học sinh tiểu học không?
Có. Ở tiểu học, STEM giúp học sinh khám phá thế giới xung quanh qua các hoạt động đơn giản, tạo nền tảng tư duy từ sớm.
3. STEM có phải chỉ dành cho học sinh giỏi Toán – Lý – Hóa?
Không. STEM phát triển toàn diện cả kỹ năng tư duy, sáng tạo, làm việc nhóm, phù hợp với mọi đối tượng học sinh.
4. STEAM là gì? Khác gì với STEM?
STEAM là STEM có thêm A – Arts (Nghệ thuật). STEAM nhấn mạnh cả yếu tố sáng tạo, thẩm mỹ và cảm xúc trong học tập.
Việc triển khai phương pháp học STEM tại các trường quốc tế như SNA Nam Sài Gòn đang góp phần xây dựng thế hệ học sinh Việt Nam năng động, tư duy logic và sẵn sàng hội nhập toàn cầu. Nếu phụ huynh đang tìm kiếm một môi trường học tập đổi mới, tích hợp và mang tính ứng dụng cao, STEM tại SNA chắc chắn là một lựa chọn đáng cân nhắc.
>>> Phụ huynh có thể quan tâm:
