Homeschooling là gì? Có phù hợp với con bạn không?

Homeschooling

Trong những năm gần đây, hình thức homeschooling – hay còn gọi là học tại nhà – đang trở thành một lựa chọn ngày càng phổ biến đối với nhiều phụ huynh tại Việt Nam. Giữa bối cảnh thay đổi liên tục của xã hội và nhu cầu cá nhân hóa trong giáo dục, việc học tại nhà mang đến sự linh hoạt, chủ động và kiểm soát tốt hơn hành trình học tập của con trẻ. Tuy nhiên, homeschooling có thực sự phù hợp với mọi gia đình? Và đâu là giải pháp thay thế toàn diện hơn nhưng vẫn giữ được những ưu điểm của mô hình này?

Tham khảo thêm:

TABLE OF CONTENT

Homeschooling là gì? Vì sao nhiều phụ huynh lựa chọn?

Homeschooling là hình thức giáo dục mà cha mẹ hoặc người giám hộ sẽ trực tiếp giảng dạy và lên kế hoạch học tập cho con tại nhà, thay vì cho con theo học tại trường học truyền thống. Tại một số quốc gia phát triển, homeschooling đã được pháp luật công nhận và áp dụng phổ biến.

Ở Việt Nam, tuy chưa có quy định cụ thể về giáo dục tại nhà, nhưng nhiều gia đình đã bắt đầu thử nghiệm phương pháp này, đặc biệt là sau giai đoạn giãn cách xã hội do dịch bệnh.

Lý do phụ huynh chọn homeschooling:

  • Muốn kiểm soát nội dung học và phương pháp giảng dạy theo triết lý giáo dục riêng;
  • Muốn bảo vệ con khỏi áp lực thi cử, cạnh tranh hoặc bạo lực học đường;
  • Có điều kiện đặc biệt như con học chậm, con cần đi theo lộ trình cá nhân hoặc gia đình thường xuyên di chuyển;
  • Mong muốn môi trường học tập linh hoạt, tập trung phát triển năng lực cá nhân thay vì chạy theo thành tích.

Xem thêm:

Phụ huynh dạy con trẻ ngay tại nhà

Ưu điểm và hạn chế của phương pháp học tại nhà

Ưu điểm: linh hoạt, cá nhân hóa

Tự do sắp xếp thời gian

Khác với trường học truyền thống có lịch học cố định, Homeschooling cho phép học sinh linh hoạt chọn thời điểm học phù hợp nhất với nhịp sinh học cá nhân. Trẻ có thể học vào buổi sáng sớm, trưa hoặc tối – bất cứ khi nào cảm thấy tập trung và tỉnh táo nhất. Điều này giúp tối ưu hiệu quả tiếp thu và giảm áp lực thời gian.

Lộ trình cá nhân hóa

cho phù hợp với khả năng và hứng thú của con. Ví dụ: nếu con giỏi Toán có thể học nâng cao, còn nếu con thích Mỹ thuật thì có thể bổ sung thêm giờ vẽ, thiết kế… Việc này giúp học sinh phát triển toàn diện và đúng với tiềm năng thật của mình.

Tập trung sâu

Môi trường học tại nhà giúp học sinh tránh được các yếu tố gây mất tập trung thường gặp ở lớp học truyền thống như tiếng ồn, bạn bè làm phiền, hoặc những gián đoạn không mong muốn. Nhờ vậy, con có thể tập trung cao độ, học nhanh hơn và chất lượng hơn chỉ trong thời gian ngắn.

Tăng cường mối quan hệ gia đình

Với Homeschooling, cha mẹ trở thành người đồng hành, người dẫn dắt và cũng là người học cùng con. Quá trình học tập tại nhà không chỉ giúp cha mẹ hiểu rõ điểm mạnh – điểm yếu của con mà còn tạo điều kiện xây dựng sự tin tưởng, thấu hiểu và gắn bó giữa các thành viên trong gia đình. Đây là điều mà giáo dục truyền thống khó đạt được ở mức độ sâu sắc như vậy.

>>> Xem thêm:

Hạn chế: thiếu tương tác, khó theo chuẩn đầu ra

Thiếu môi trường giao tiếp – Hạn chế phát triển kỹ năng xã hội

Khi học tại nhà, trẻ ít có cơ hội tương tác trực tiếp với bạn bè, thầy cô và môi trường tập thể, điều này dễ dẫn đến việc chậm phát triển các kỹ năng xã hội như: làm việc nhóm, lắng nghe, thương lượng, giải quyết xung đột hoặc xây dựng mối quan hệ. Nếu không được bổ sung các hoạt động ngoại khóa phù hợp, trẻ có thể trở nên rụt rè, cô lập hoặc thiếu khả năng thích nghi với xã hội.

Khó đánh giá chất lượng học tập

Nếu homeschooling không tuân theo một chương trình học chuẩn hóa (như Cambridge, Mỹ, IB…), học sinh có thể thiếu hụt hoặc thừa kiến thức so với tiêu chuẩn của hệ thống giáo dục chính quy. Việc thiếu kiểm tra – đánh giá khách quan cũng khiến phụ huynh khó nhận biết con đang học tốt đến đâu. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng chuyển tiếp vào các trường học truyền thống hoặc thi tuyển đại học.

>>> Xem thêm:

Phụ huynh phải có kiến thức sư phạm

Việc dạy học đòi hỏi kỹ năng truyền đạt, kiến thức chuyên môn và phương pháp sư phạm phù hợp với từng độ tuổi, mà không phải phụ huynh nào cũng có. Nếu không được đào tạo bài bản, việc tự dạy con có thể dẫn đến hiểu sai kiến thức, tạo áp lực tâm lý hoặc gây rối loạn tiến độ học tập của trẻ. Ngoài ra, cha mẹ cũng cần thời gian, kiên nhẫn và sự cam kết lâu dài.

Thiếu cơ hội trải nghiệm hoạt động ngoại khóa – Hạn chế phát triển kỹ năng mềm

Hoạt động ngoại khóa như thể thao, nghệ thuật, dã ngoại, tham quan, trại hè… không chỉ mang tính giải trí mà còn giúp trẻ phát triển kỹ năng mềm, khả năng thích nghi, tư duy sáng tạo và xây dựng bản lĩnh cá nhân. Nếu chỉ học trong môi trường khép kín tại nhà mà không bổ sung các hoạt động này, trẻ sẽ thiếu cơ hội rèn luyện sự năng động, tinh thần lãnh đạo và tư duy xã hội.

>>> Tham khảo thêm:

Trẻ tự học và ít giao tiếp với mọi người xung quanh

Xu hướng homeschooling tại Việt Nam 2025

  • Quan tâm gia tăng sau COVID

Sau đại dịch COVID-19, nhiều phụ huynh đã thấy lợi ích của việc học tập linh hoạt tại nhà. Homeschooling trở nên phổ biến hơn là một cách để đáp ứng nhu cầu cá nhân hóa, đặc biệt trong việc phát triển ngôn ngữ mẹ đẻ và tiếng Anh 

tapchigiaoduc.edu.vn

  • Tính cá nhân hóa được chú trọng

Phụ huynh dùng homeschooling để thiết kế chương trình học phù hợp với tốc độ và sở thích của con, giúp học sinh tìm thấy thoải mái hơn so với môi trường áp lực cao của nhà trường truyền thống 

  • Thiếu khuôn khổ pháp lý chính thức

Mặc dù hợp pháp, mô hình này vẫn chưa được công nhận chính thức như hệ thống trường công. Tuy nhiên, dần xuất hiện các giải pháp như khóa học bổ trợ, đánh giá định kỳ để giúp việc chuyển sang hệ chính quy thuận lợi hơn 

tapchigiaoduc.edu.vn

  • Cộng đồng phụ huynh ngày càng lớn mạnh

Các nhóm hỗ trợ homeschooling trên mạng xã hội hiện có hàng chục ngàn thành viên, cung cấp tài liệu, kinh nghiệm và hỗ trợ cho nhau trong quá trình tự học tại nhà 

  • Tương lai hòa nhập EdTech

Homeschooling đang được tích hợp mạnh với các công nghệ hỗ trợ như LMS, AI, VR, phần mềm giảng dạy, giúp quá trình học tập trở nên linh hoạt, tương tác và hiệu quả hơn

Nguồn tham khảo:

1. https://tapchigiaoduc.edu.vn/article/89488/222/mo-hinh-homeschooling-giao-duc-tai-nha-o-viet-nam-goc-nhin-cua-phu-huynh-va-huong-di-trong-giao-duc-ngon-ngu-me-de/

2. https://cuoituan.tuoitre.vn/homeschooling-tai-vn-khi-cha-me-la-chu-bien-chuong-trinh-20220907143447923.htm

So sánh homeschooling với môi trường học quốc tế

Tính cá nhân hóa và phát triển toàn diện

Giống như homeschooling, nhiều trường quốc tế hiện nay – đặc biệt là các trường theo hệ IB – đang đẩy mạnh cá nhân hóa trong học tập. Thay vì một giáo trình cứng nhắc, học sinh được lựa chọn môn học theo sở thích, định hướng tương lai và năng lực cá nhân.

Tại các trường như SNA Nam Sài Gòn, mỗi học sinh đều có lộ trình học tập riêng biệt, được tư vấn và điều chỉnh định kỳ để phù hợp với sự phát triển của từng em – điều mà homeschooling cũng hướng đến.

Tương tác xã hội, kỹ năng mềm, hoạt động ngoại khoá

Điểm khác biệt lớn nhất giữa homeschooling và trường học quốc tế là môi trường tương tác xã hội tích cực. Học sinh không chỉ học với giáo viên, mà còn học cách làm việc nhóm, thuyết trình, tranh biện và giải quyết vấn đề thông qua hoạt động ngoại khóa, dự án cộng đồng và các sự kiện đa văn hóa.

Trường quốc tế mang đến mạng lưới bạn bè đa quốc tịch, giúp con hình thành tư duy toàn cầu và khả năng thích nghi cao – điều mà homeschooling khó có thể tái hiện đầy đủ.

>>> Tham khảo thêm:

Phương pháp học tại nhà có thực sự hiệu quả?

Hướng dẫn các bước xây dựng lộ trình homeschooling cho con cơ bản

Bước 1. Xác định mục tiêu giáo dục

  • Muốn con phát triển theo định hướng gì?
  • Học để thi chứng chỉ quốc tế (IGCSE, GED, SAT) hay theo năng lực cá nhân?
  • Ưu tiên kiến thức học thuật, kỹ năng mềm hay song song cả hai?

Trước khi muốn xác định mục tiêu giáo dục cho con, ba mẹ cần trả lời các câu hỏi trên để tránh mông lung trong việc định hướng, phát triển các con.

Bước 2. Chọn chương trình học phù hợp

  • Có thể sử dụng một trong các hình thức sau:
    • Giáo trình quốc tế: Cambridge, Mỹ, Singapore, GED…
    • Tự xây dựng chương trình cá nhân hóa
    • Kết hợp sách giáo khoa Việt Nam với chương trình mở rộng
  • Nên đảm bảo chương trình có tính liên tục và bám sát mục tiêu đã đề ra.

Bước 3. Thiết kế thời khóa biểu học tập

Lên kế hoạch cụ thể theo tuần/tháng:

  • Thời gian học các môn chính
  • Thời gian cho hoạt động sáng tạo, kỹ năng sống, vận động
  • Có giờ tự học và nghỉ ngơi hợp lý để tránh áp lực.

Bước 4. Xác định phương pháp học

  • Có thể dạy cha mẹ tự hướng dẫn, thuê gia sư, tham gia lớp học trực tuyến, hoặc nhóm homeschool cộng đồng.
  • Áp dụng phương pháp học qua dự án (PBL), học tích hợp (interdisciplinary), và học thông qua trải nghiệm.

Bước 5. Chuẩn bị tài nguyên học tập

  • Sách giáo trình, video học liệu, phần mềm học online (Khan Academy, Duolingo, CK12…)
  • Dụng cụ thí nghiệm, vật liệu thủ công, máy tính, internet ổn định.

Bước 6. Theo dõi và đánh giá tiến trình

  • Tạo bảng theo dõi mục tiêu tuần/tháng
  • Thực hiện bài kiểm tra định kỳ hoặc dự án đánh giá
  • Quan sát sự tiến bộ về thái độ học, kỹ năng, kiến thức.

Bước 7. Kết nối và định hướng tương lai

  • Liên hệ với trung tâm khảo thí (GED, IGCSE, SAT…) nếu có định hướng thi chính thức.
  • Cho con tham gia các hoạt động xã hội, kỹ năng sống để phát triển toàn diện.
  • Cập nhật lộ trình học theo độ tuổi và mục tiêu dài hạn (du học, vào đại học quốc tế, hoặc phát triển năng lực cá nhân).

>>> Tham khảo thêm:

Các chương trình homeschooling phổ biến hiện nay

1. Homeschooling toàn phần (Full-time Homeschooling)

  • Mô tả: Học sinh hoàn toàn không theo học tại trường chính quy. Phụ huynh hoặc gia sư phụ trách toàn bộ chương trình học.
  • Đối tượng phù hợp: Gia đình có điều kiện thời gian, chuyên môn hoặc mong muốn kiểm soát hoàn toàn quá trình học.
  • Ưu điểm: Cá nhân hóa tối đa, linh hoạt lịch học.
  • Thách thức: Cần nhiều công sức của phụ huynh, thiếu môi trường tương tác xã hội nếu không có nhóm học tập.

2. Homeschooling bán phần (Part-time Homeschooling)

  • Mô tả: Học sinh học tại nhà một số môn, còn lại học tại trường hoặc trung tâm.
  • Đối tượng phù hợp: Gia đình muốn bổ sung kiến thức theo sở thích, hoặc học sinh có nhu cầu đặc biệt.
  • Ưu điểm: Kết hợp linh hoạt giữa học tại nhà và trường lớp.
  • Thách thức: Cần sắp xếp lịch học hợp lý, tránh quá tải.

3. Online Homeschooling (Học tại nhà qua nền tảng trực tuyến)

  • Mô tả: Học sinh theo học các chương trình học qua internet từ các nền tảng giáo dục (Khan Academy, Time4Learning, Easy Peasy, BYU, K12…).
  • Đối tượng phù hợp: Phụ huynh bận rộn, học sinh có tính tự học cao.
  • Ưu điểm: Có giáo trình sẵn, kiểm tra đánh giá rõ ràng.
  • Thách thức: Cần kỷ luật tự học, kết nối internet ổn định.

4. Unschooling (Giáo dục phi cấu trúc)

  • Mô tả: Không theo một giáo trình cụ thể. Học sinh học theo sở thích, nhu cầu và nhịp độ cá nhân.
  • Đối tượng phù hợp: Gia đình theo triết lý giáo dục tự nhiên, tự do khám phá.
  • Ưu điểm: Khuyến khích sáng tạo, học tập dựa trên trải nghiệm thực tế.
  • Thách thức: Khó đánh giá tiến trình, có thể thiếu nền tảng học thuật nếu không theo dõi sát.

5. Hybrid Homeschooling (Học kết hợp nhóm hoặc trường nhỏ)

  • Mô tả: Học sinh học một phần tại nhà và một phần tại các “microschool” hoặc nhóm học tập homeschool có tổ chức.
  • Đối tượng phù hợp: Gia đình muốn có môi trường giao tiếp, kết nối cộng đồng nhưng vẫn cá nhân hóa được phần lớn chương trình.
  • Ưu điểm: Đa dạng hình thức học, kết hợp linh hoạt.
  • Thách thức: Cần tìm đúng nhóm/đơn vị tổ chức uy tín.

SNA – Mô hình học tập quốc tế, thay thế hiệu quả cho homeschooling

Tại Trường Quốc tế Bắc Mỹ SNA Nam Sài Gòn, mô hình giáo dục được thiết kế để kết hợp những ưu điểm của cả hai thế giới: sự cá nhân hóa của homeschooling và tính toàn diện của môi trường học đường quốc tế.

Chương trình IB cá nhân hóa lộ trình học

SNA là một trong số ít trường tại Việt Nam triển khai liên tục 3 chương trình IB (PYP – MYP – DP). Với IB, học sinh được lựa chọn môn học theo thế mạnh và sở thích cá nhân, phát triển tư duy phản biện, khả năng tự học và độc lập trong tư duy – đúng như tinh thần của học tại nhà, nhưng có hệ thống và chuẩn hóa hơn.

Xem thêm: Chương trình Tú Tài Quốc Tế IB (International Baccalaureate) là gì?

Sĩ số lớp nhỏ, quan tâm sát sao như học tại nhà

Các lớp học tại SNA luôn duy trì sĩ số nhỏ, tối đa 25 học sinh mỗi lớp, đảm bảo mỗi học sinh đều được theo sát và hỗ trợ tận tình từ giáo viên. Từng học sinh đều có cố vấn học tập cá nhân, giúp định hướng, đánh giá và điều chỉnh quá trình học kịp thời – gần như một “homeschool coach” ngay trong môi trường trường học.

Cơ hội phát triển toàn diện và vào đại học top đầu

Khác với học tại nhà, học sinh SNA được tham gia hàng loạt hoạt động ngoại khóa, các cuộc thi quốc tế, chương trình thể thao, nghệ thuật và học thuật mở rộng. Nhờ đó, các em không chỉ học tốt mà còn có hồ sơ nổi bật khi ứng tuyển vào các trường đại học hàng đầu thế giới.

Học tập tại môi trường quốc tế, chương trình IB toàn phần tại SNA

Một số câu hỏi thường gặp về homeschooling

1. Homeschooling có hợp pháp tại Việt Nam không?

Hiện chưa có quy định cụ thể cho phép hoặc cấm. Tuy nhiên, nếu muốn chuyển tiếp sang hệ thống chính quy, học sinh cần tham gia các kỳ thi theo quy định của Bộ GD&ĐT.

2. Ai phù hợp với hình thức học tại nhà?

Phù hợp với học sinh có nhu cầu đặc biệt, lịch học linh hoạt, hoặc gia đình muốn cá nhân hóa chương trình học theo khả năng và sở thích của con.

3. Homeschooling có cần theo chương trình học chính quy không?

Không bắt buộc, nhưng nên chọn chương trình chuẩn hóa (như Cambridge, Mỹ, IB…) để đảm bảo đầu ra và dễ dàng chuyển tiếp.

4. Học tại nhà có bị thiếu kỹ năng xã hội không?

Có thể, nếu không được tham gia các hoạt động cộng đồng. Phụ huynh nên chủ động tạo môi trường tương tác, sinh hoạt nhóm, ngoại khóa.

5. Làm sao để đánh giá hiệu quả học tập khi homeschool?

Có thể sử dụng bài kiểm tra định kỳ, theo dõi tiến độ học tập, hoặc đăng ký thi chứng chỉ quốc tế như IGCSE, SAT, GED, tùy theo mục tiêu.

6. Phụ huynh không có chuyên môn sư phạm có thể dạy được không?

Có thể. Hiện có nhiều nền tảng học trực tuyến, giáo trình mẫu và cộng đồng hỗ trợ cho homeschooling rất phong phú.

Homeschooling có thể phù hợp với một số gia đình có điều kiện và định hướng rõ ràng, nhưng cũng đi kèm nhiều thách thức. Nếu bạn mong muốn một giải pháp giáo dục cá nhân hóa, toàn diện và chuẩn quốc tế, SNA Nam Sài Gòn chính là lựa chọn lý tưởng để thay thế homeschooling. Tại đây, con bạn không chỉ học giỏi mà còn trưởng thành và sẵn sàng cho tương lai toàn cầu.

>>> Phụ huynh có thể quan tâm: