Làm sao để trẻ tập trung khi học? 10 phương pháp đơn giản giúp cải thiện sự tập trung

Làm sao để trẻ tập trung

Trong thời đại số với vô vàn yếu tố gây xao nhãng — từ thiết bị điện tử đến áp lực điểm số – việc duy trì sự tập trung không phải là điều dễ dàng. Đặc biệt với trẻ nhỏ, trí não chưa phát triển hoàn thiện khiến các em càng dễ mất kiên nhẫn hoặc lơ đãng khi học. Vậy làm sao để trẻ tập trung khi học? Phụ huynh có thể bắt đầu bằng những thay đổi nhỏ trong nếp sinh hoạt, không gian học tập và cách giao tiếp cùng con. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu 10 phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả để cải thiện khả năng tập trung, giúp trẻ học tốt hơn và cảm thấy hứng thú hơn với việc học mỗi ngày.

>>> Tham khảo thêm: 

TABLE OF CONTENT

Vì sao trẻ khó tập trung?

Yếu tố tâm lý: trẻ hiếu động, dễ bị phân tâm

Trẻ em, đặc biệt là ở lứa tuổi mầm non và tiểu học, thường có tính cách hiếu động, tò mò với mọi thứ xung quanh. Khi não bộ chưa phát triển hoàn thiện khả năng kiểm soát chú ý, trẻ dễ bị xao nhãng bởi âm thanh, hình ảnh hoặc hoạt động khác. Ngoài ra, áp lực từ học tập hoặc sự kỳ vọng quá mức từ cha mẹ cũng có thể khiến trẻ mất tập trung, dễ chán nản và bỏ dở công việc.

Thói quen sinh hoạt: ngủ chưa đủ, ăn uống thiếu khoa học

Thiếu ngủ hoặc ngủ không sâu giấc khiến não bộ trẻ mệt mỏi, khó duy trì sự tập trung trong thời gian dài. Bên cạnh đó, chế độ ăn uống nghèo dinh dưỡng, thiếu các nhóm chất quan trọng như omega-3, vitamin B, kẽm, sắt cũng ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ và tập trung. Ngược lại, tiêu thụ quá nhiều đồ ngọt, nước ngọt có gas dễ làm trẻ hiếu động quá mức, khó ngồi yên học tập.

Môi trường học tập chưa phù hợp

Một không gian học tập ồn ào, bừa bộn hoặc thiếu ánh sáng sẽ khiến trẻ khó duy trì sự chú ý. Việc học ở nơi có nhiều người qua lại, tiếng ồn từ TV, điện thoại hoặc các yếu tố gây xao nhãng khác cũng làm giảm hiệu quả học tập. Ngoài ra, bàn ghế không phù hợp tầm vóc, tư thế ngồi sai cũng khiến trẻ nhanh mệt mỏi và khó tập trung.

Ảnh hưởng từ thiết bị điện tử, mạng xã hội

Sự phát triển của công nghệ khiến trẻ tiếp xúc sớm với điện thoại, máy tính bảng và mạng xã hội. Việc sử dụng quá nhiều thiết bị điện tử không chỉ ảnh hưởng đến thị lực mà còn gây nghiện màn hình, giảm khả năng tập trung vào các hoạt động học tập. Nội dung trên mạng thường nhanh, nhiều hình ảnh, khiến trẻ quen với việc “chuyển đổi liên tục”, từ đó khó duy trì sự chú ý khi đọc sách hoặc học những môn cần sự kiên nhẫn.

>>> Tham khảo thêm: 

Dấu hiệu nhận biết trẻ gặp khó khăn trong tập trung

  • Thường xuyên mất tập trung khi học hoặc làm việc: Trẻ dễ bị phân tâm bởi những yếu tố nhỏ như tiếng động, đồ vật xung quanh hoặc suy nghĩ vẩn vơ. Khi học, trẻ hay nhìn ra ngoài cửa sổ, nói chuyện hoặc chuyển sang làm việc khác thay vì hoàn thành nhiệm vụ chính.
  • Khó hoàn thành nhiệm vụ đúng thời gian: Khi được giao bài tập hoặc công việc, trẻ thường kéo dài thời gian, mất nhiều giờ nhưng vẫn không hoàn thành. Một số trẻ có thói quen trì hoãn hoặc phải cần nhắc nhở liên tục mới tiếp tục công việc.
  • Hay quên, dễ bỏ dở giữa chừng: Trẻ thường quên sách vở, dụng cụ học tập hoặc nội dung vừa học. Trong quá trình làm bài tập, trẻ dễ bỏ dở giữa chừng, chuyển sang trò chơi hoặc hoạt động khác mà quên mất nhiệm vụ ban đầu.
  • Thường xuyên than chán, mệt, thiếu động lực: Trẻ cảm thấy học tập là gánh nặng, thường xuyên kêu chán, mệt mỏi, không hứng thú với bài học. Điều này có thể xuất phát từ việc thiếu sự tập trung kéo dài, khiến hiệu quả học tập thấp và trẻ dần mất động lực.

>>> Tham khảo thêm:

Tham khảo 10 cách giúp trẻ rèn luyện khả năng tập trung, học tập tốt hơn

1. Tạo thói quen học tập cố định mỗi ngày

Thói quen tạo nên sự ổn định cho não bộ. Khi trẻ có một khung giờ học tập cố định mỗi ngày — chẳng hạn từ 19:00 đến 20:30 sau bữa tối — não bộ sẽ hình thành “đồng hồ sinh học học tập”, giúp trẻ dễ dàng vào trạng thái tập trung hơn.

Điều quan trọng là nên duy trì khung giờ này cả vào cuối tuần để hình thành phản xạ tự nhiên, thay vì để con học tùy hứng hoặc bị ép buộc bất ngờ.

>>> Xem thêm: Tự lập là gì? Ý nghĩa, biểu hiện và cách rèn luyện tính tự lập cho trẻ

Tạo thói quen cho trẻ học tập hằng ngày

2. Chia nhỏ thời gian học – xen kẽ thời gian nghỉ hợp lý

Trẻ em, đặc biệt ở độ tuổi tiểu học, không thể tập trung liên tục như người lớn. Việc chia nhỏ buổi học thành các phiên ngắn từ 25–30 phút, sau đó nghỉ 5–10 phút sẽ giúp trẻ nạp lại năng lượng. Đây là nguyên lý hoạt động của kỹ thuật Pomodoro – một phương pháp quản lý thời gian rất hiệu quả.

Trong thời gian nghỉ ngắn này, trẻ có thể đứng dậy vươn vai, uống nước, hoặc ra ban công hít thở. Tránh để con chuyển sang chơi điện thoại hay TV, vì sẽ rất khó để quay lại “vùng tập trung” ban đầu.

>>> Xem thêm: 5+ Kỹ năng sống cho trẻ Tiểu học & nguyên tắc giáo dục cần lưu ý

3. Hạn chế thiết bị điện tử và yếu tố gây xao nhãng

Điện thoại thông minh, máy tính bảng, TV hay thậm chí cả tiếng ồn từ hàng xóm đều có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng tập trung. Phụ huynh nên:

  • Đặt điện thoại ở chế độ máy bay khi trẻ học
  • Sử dụng tai nghe chống ồn nếu cần
  • Tắt TV hoặc chuyển sang phòng yên tĩnh hơn

Nếu cần sử dụng máy tính để học, hãy cài đặt ứng dụng kiểm soát nội dung hoặc chặn trang web gây mất tập trung như YouTube, TikTok…

Hạn chế trẻ sử dụng thiết bị điện tử thường xuyên, tránh gây xao nhãng

4. Thiết kế không gian học gọn gàng, yên tĩnh

Góc học tập có ảnh hưởng lớn đến tâm trạng và khả năng duy trì sự tập trung. Một bàn học sạch sẽ, đủ ánh sáng, có cây xanh nhỏ hoặc một vài món đồ trang trí dễ thương theo sở thích sẽ tạo cảm giác hứng khởi và dễ tập trung hơn.

Tránh để bàn học quá nhiều đồ chơi, vật dụng không liên quan đến việc học. Nếu có thể, nên bố trí góc học ở một nơi riêng biệt với khu vực sinh hoạt chung để tránh bị gián đoạn.

>>> Xem thêm: Chuẩn bị hành trang cho bé vào lớp 1, cha mẹ cần lưu ý những gì?

5. Đặt mục tiêu học tập ngắn hạn và rõ ràng

Thay vì yêu cầu trẻ “Học hết chương này”, hãy chia nhỏ thành các mục tiêu cụ thể như “Làm 3 bài toán”, “Viết xong đoạn văn miêu tả” hoặc “Học 10 từ vựng”. Khi hoàn thành, trẻ sẽ cảm thấy thành công, có động lực và ít bị áp lực hơn.

Bạn cũng có thể cùng con viết ra danh sách những việc cần làm trong buổi học, sau mỗi lần hoàn thành thì tick ✅ để tạo cảm giác “đã xong” rất dễ chịu.

>>> Xem thêm: Phương pháp học tập hiệu quả – Bí quyết chinh phục thành công trong học tập

6. Khen thưởng nhỏ để tạo động lực

Trẻ nhỏ đặc biệt nhạy cảm với sự ghi nhận. Một lời khen, một sticker đáng yêu, hoặc phần thưởng nho nhỏ như 10 phút chơi trò chơi sau khi hoàn thành nhiệm vụ có thể tạo động lực lớn.

Tuy nhiên, cần lưu ý: phần thưởng nên mang tính khích lệ, không nên quá lớn hoặc gắn liền với điểm số. Điều này giúp trẻ học vì yêu thích, không vì sợ bị phạt hay mong nhận quà.

Một lời khen ngợi nhỏ cũng đủ để trẻ vui vẻ, tạp động lực cho trẻ phấn đấu

7. Hướng dẫn trẻ kỹ thuật ghi nhớ và sơ đồ tư duy

Không phải trẻ nào cũng biết cách học hiệu quả. Phụ huynh nên dạy con những kỹ thuật học thông minh như:

  • Vẽ sơ đồ tư duy (mind map) để hệ thống kiến thức
  • Dùng màu sắc để phân loại thông tin
  • Ghi âm lại bài học để nghe lại
  • Dùng flashcards để ôn tập từ vựng

Việc học trở nên thú vị hơn rất nhiều khi trẻ được tham gia vào quá trình xây dựng kiến thức theo cách riêng của mình.

>>> Xem thêm: 

8. Tập luyện thể thao hoặc vận động nhẹ mỗi ngày

Các nghiên cứu cho thấy: chỉ cần 20–30 phút vận động mỗi ngày đã giúp cải thiện khả năng tập trung và ghi nhớ ở trẻ. Những hoạt động đơn giản như chạy bộ, đạp xe, bơi lội, nhảy dây, hoặc thậm chí là tập yoga dành cho trẻ em đều mang lại lợi ích rõ rệt.

Vận động giúp giảm stress, điều hòa cảm xúc và cải thiện chất lượng giấc ngủ — tất cả đều ảnh hưởng tích cực đến việc học.

>>> Xem thêm:

Tập luyện thể dục thể thao để tăng cường sức khỏe

9. Duy trì chế độ ăn uống, ngủ nghỉ lành mạnh

Bữa sáng đầy đủ, bữa phụ khoa học và giấc ngủ đủ giấc là “nhiên liệu” để não bộ hoạt động tối ưu. Trẻ nên:

  • Ngủ ít nhất 8–10 tiếng mỗi đêm
  • Tránh dùng thiết bị điện tử trước giờ ngủ
  • Bổ sung thực phẩm giàu omega-3, vitamin B, sắt…

Một đứa trẻ khỏe mạnh cả về thể chất lẫn tinh thần sẽ có khả năng tập trung và học tốt hơn rõ rệt.

10. Cha mẹ đồng hành, lắng nghe và không tạo áp lực

Điều cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng: đừng biến việc học thành gánh nặng. Hãy trò chuyện, lắng nghe và cùng con vượt qua những khó khăn trong học tập. Khi trẻ cảm thấy được thấu hiểu và đồng hành, việc tập trung trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.

Thay vì hỏi “Sao điểm con thấp thế?”, hãy thử “Hôm nay con thấy phần nào khó nhất? Mẹ cùng tìm cách giúp nhé!”

Các hoạt động giúp tăng khả năng tập trung cho trẻ

  • Đọc sách và kể chuyện cùng con: Đọc sách không chỉ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mà còn rèn khả năng tập trung lâu dài. Khi phụ huynh cùng con đọc và thảo luận về nội dung câu chuyện, trẻ học cách duy trì sự chú ý, ghi nhớ chi tiết và phát triển trí tưởng tượng. Đây cũng là cơ hội để gắn kết tình cảm gia đình.
  • Trò chơi rèn luyện trí nhớ, logic (ghép hình, xếp khối, sudoku): Những trò chơi như xếp hình Lego, rubik, sudoku, trò chơi trí nhớ bằng thẻ hình ảnh đòi hỏi trẻ phải quan sát, suy luận và ghi nhớ. Đây là cách vừa học vừa chơi hiệu quả giúp tăng khả năng tư duy logic, kiên nhẫn và rèn luyện sự tập trung mà trẻ không cảm thấy bị áp lực.
  • Thiền, yoga hoặc các bài tập thở ngắn: Các hoạt động nhẹ nhàng như thiền, yoga, hoặc tập hít thở sâu 3–5 phút giúp trẻ làm dịu tâm trí, kiểm soát cảm xúc và tăng khả năng tập trung. Những bài tập này còn giúp trẻ học cách thư giãn, giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ.
  • Tham gia thể thao nhóm để tăng kỷ luật và sự kiên trì: Các môn thể thao nhóm như bóng đá, bóng rổ, bơi lội, võ thuật đòi hỏi sự phối hợp, tuân thủ kỷ luật và rèn tính kiên nhẫn. Khi luyện tập thể thao, trẻ không chỉ phát triển thể chất mà còn học cách duy trì sự tập trung vào mục tiêu, tăng khả năng kiểm soát bản thân trong nhiều tình huống.

>>> Tham khảo thêm: Rèn luyện trí nhớ: Bí quyết tăng cường khả năng ghi nhớ hiệu quả

Khi nào phụ huynh cần tìm đến chuyên gia?

Trẻ mất tập trung kéo dài, ảnh hưởng đến học tập

Nếu tình trạng mất tập trung không chỉ diễn ra vài ngày mà kéo dài nhiều tuần hoặc nhiều tháng, khiến trẻ thường xuyên không hoàn thành bài tập, kết quả học tập giảm sút, thì đây là dấu hiệu phụ huynh nên đưa con đến gặp chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ nhi khoa. Việc can thiệp kịp thời sẽ giúp trẻ tìm ra nguyên nhân (tâm lý, môi trường, sức khỏe) và có biện pháp hỗ trợ phù hợp.

Xuất hiện các biểu hiện bất thường: căng thẳng, lo âu, mất ngủ

Trẻ không chỉ khó tập trung mà còn kèm theo các dấu hiệu như căng thẳng, dễ cáu gắt, lo âu, mất ngủ, ăn uống kém thì có thể vấn đề không đơn thuần chỉ là sự hiếu động. Đây có thể là tín hiệu cảnh báo trẻ đang gặp áp lực tâm lý hoặc rối loạn cảm xúc, cần được chuyên gia hỗ trợ để tránh ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe tinh thần.

Nghi ngờ trẻ có dấu hiệu rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD)

ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) là một dạng rối loạn phát triển thần kinh, biểu hiện qua sự thiếu tập trung, hiếu động quá mức, hành vi bốc đồng. Nếu trẻ thường xuyên di chuyển liên tục, khó ngồi yên, dễ mất kiểm soát cảm xúc và không duy trì được sự chú ý ngay cả với hoạt động yêu thích, phụ huynh nên đưa con đi khám. Chẩn đoán sớm và can thiệp đúng cách sẽ giúp trẻ học tập và sinh hoạt tốt hơn.

Môi trường học tập tại SNA giúp trẻ tập trung và phát triển toàn diện

Tại Trường Quốc tế Bắc Mỹ (SNA Saigon South Campus), mọi yếu tố về con người, không gian và phương pháp đều được xây dựng với mục tiêu tối ưu sự tập trung và phát triển toàn diện cho từng học sinh.

Lớp học sĩ số nhỏ – giáo viên đồng hành sát sao

Với sĩ số giới hạn tối đa 26 học sinh/lớp, giáo viên có thể quan tâm sâu sát, nhận diện sớm những biểu hiện thiếu tập trung để kịp thời điều chỉnh phương pháp phù hợp với từng em.

Phương pháp IB giúp học sinh tập trung một cách tự nhiên

Không đặt nặng điểm số, chương trình IB tại SNA khuyến khích học sinh đặt câu hỏi, khám phá và phản biện. Nhờ vậy, trẻ học tập với sự chủ động và đam mê thật sự – yếu tố then chốt để giữ sự tập trung lâu dài.

Hoạt động trải nghiệm giúp học sinh gắn kết và tập trung tốt hơn

Từ các buổi học ngoài trời, thí nghiệm thực tế, dự án nhóm liên môn đến các cuộc thi khoa học, nghệ thuật và thể thao – học sinh luôn được tiếp cận kiến thức bằng nhiều cách sáng tạo, kích thích sự tò mò và tinh thần học tập tích cực.

Học sinh tại SNA

Làm sao để trẻ tập trung khi học không còn là câu hỏi khó nếu cha mẹ kiên trì đồng hành, điều chỉnh môi trường và thấu hiểu tâm lý con trẻ. Và khi được học tập trong môi trường giáo dục hiện đại, tôn trọng sự khác biệt như tại SNA, trẻ không chỉ học tập hiệu quả mà còn phát triển kỹ năng sống, khả năng tự học và tinh thần ham học hỏi suốt đời.

>>> Phụ huynh có thể quan tâm: