STEAM là gì? Lợi ích và ứng dụng STEAM tại SNA Nam Sài Gòn

Tiết học STEAM tại SNA Nam Sài Gòn

Trong thời đại công nghệ phát triển vượt bậc, thế giới ngày càng đòi hỏi thế hệ trẻ phải linh hoạt, sáng tạo và có khả năng giải quyết vấn đề từ nhiều góc nhìn. Đó là lý do tại sao giáo dục STEAM đang ngày càng trở thành xu hướng được nhiều trường học trên toàn thế giới áp dụng. Vậy STEAM là gì, và vì sao nó lại đóng vai trò quan trọng trong hành trình phát triển toàn diện của trẻ? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

TABLE OF CONTENT

STEAM là gì?

STEAM là viết tắt của 5 lĩnh vực học thuật bao gồm Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật), Arts (Nghệ thuật) và Mathematics (Toán học). Đây là mô hình giáo dục tích hợp giúp học sinh tiếp cận kiến thức theo cách liên ngành, kết nối lý thuyết với thực tiễn, đồng thời phát triển tư duy phản biện, kỹ năng sáng tạo và khả năng làm việc nhóm.

Khác với cách học truyền thống theo từng môn riêng biệt, giáo dục STEAM khuyến khích học sinh đặt câu hỏi, thử nghiệm, sáng tạo và giải quyết vấn đề bằng cách kết hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực. Ví dụ, một dự án làm mô hình cầu treo không chỉ yêu cầu học sinh hiểu nguyên lý vật lý và kết cấu kỹ thuật, mà còn tích hợp kiến thức toán học, kỹ năng vẽ thiết kế và khả năng sử dụng công nghệ.

Các sản phẩm đồ chơi STEAM dành cho trẻ

Đồ chơi STEAM không chỉ mang tính giải trí mà còn giúp trẻ phát triển trí tuệ và kỹ năng thông qua việc khám phá, lắp ráp và vận hành. Một số loại đồ chơi STEAM phổ biến hiện nay bao gồm:

  • Bộ xếp hình kỹ thuật (lego robot, máy cơ đơn giản): giúp trẻ rèn tư duy logic, học về chuyển động, lực và cơ học.
  • Đồ chơi lập trình cơ bản (coding robot, board game về mã lệnh): giúp trẻ làm quen với tư duy lập trình và công nghệ.
  • Bộ thí nghiệm khoa học mini: mô phỏng phản ứng hóa học, dòng điện, ánh sáng để kích thích sự tò mò khoa học.
  • Bộ vẽ 3D, thiết kế mô hình: kết hợp nghệ thuật và công nghệ, giúp trẻ thể hiện ý tưởng sáng tạo một cách sinh động.
  • Ứng dụng học STEAM online: như Tinkercad, Scratch, Minecraft Education… cũng là công cụ hỗ trợ hiệu quả cho việc học STEAM tại nhà.

Việc cho trẻ tiếp cận đồ chơi STEAM từ sớm sẽ giúp hình thành nền tảng tư duy khoa học, sự kiên nhẫn trong thử – sai và khả năng tự học không ngừng.

Lợi ích của phương pháp giáo dục STEAM ở trường

Áp dụng phương pháp giáo dục STEAM tại trường học mang lại rất nhiều lợi ích cho học sinh ở mọi độ tuổi, đặc biệt trong bối cảnh giáo dục thế kỷ 21:

Phát triển tư duy phản biện và khả năng sáng tạo

Thay vì chỉ học thuộc lòng hay lặp lại kiến thức, học sinh được khuyến khích đặt câu hỏi, tự nghi ngờ các giả định có sẵn và thử suy nghĩ theo nhiều hướng. Các em sẽ học cách phân tích vấn đề, phản biện lập luận và đưa ra các giải pháp mang tính sáng tạo, linh hoạt – đây là nền tảng quan trọng giúp trẻ tư duy độc lập và chủ động trong học tập lẫn cuộc sống.

Kết nối kiến thức với thực tiễn

Các dự án STEAM thường bắt nguồn từ những tình huống gần gũi trong đời sống như làm vườn tại nhà, xây dựng mô hình tiết kiệm năng lượng, hay tạo ra các sản phẩm hỗ trợ cộng đồng. Nhờ vậy, học sinh dễ dàng nhận ra giá trị và ứng dụng của những gì mình học, từ đó hình thành sự hứng thú và động lực học tập bền vững.

Rèn luyện kỹ năng hợp tác và giao tiếp

Hầu hết các hoạt động STEAM đều yêu cầu làm việc nhóm, chia sẻ ý tưởng, đóng góp phản hồi và cùng nhau xây dựng sản phẩm cuối cùng. Thông qua đó, học sinh học cách phối hợp hiệu quả với người khác, biết lắng nghe và thể hiện quan điểm cá nhân một cách rõ ràng, lịch sự. Đây là những kỹ năng thiết yếu không chỉ trong lớp học mà còn trong môi trường làm việc tương lai.

Tiếp cận công nghệ hiện đại một cách tự nhiên và thực tế

Trong quá trình học STEAM, học sinh được sử dụng các công cụ và thiết bị như máy in 3D, robot lập trình, bảng mạch điện tử, phần mềm thiết kế kỹ thuật số… Việc sử dụng công nghệ không còn mang tính lý thuyết mà trở thành một phần thiết yếu trong việc giải quyết vấn đề. Điều này giúp học sinh hiểu rõ vai trò của công nghệ trong cuộc sống hiện đại và chuẩn bị tốt hơn cho các ngành nghề của tương lai.

Tăng khả năng thích nghi và giải quyết vấn đề linh hoạt

Các dự án STEAM hiếm khi có một đáp án đúng duy nhất. Trong quá trình thử nghiệm, học sinh có thể thất bại, nhưng chính điều đó giúp các em học cách nhìn nhận vấn đề dưới nhiều góc độ, điều chỉnh cách làm, cải tiến ý tưởng và kiên trì đến cùng. Qua đó, các em học được cách đối mặt với thử thách một cách bình tĩnh và tích cực – phẩm chất quan trọng giúp trẻ thành công trong thế giới thay đổi không ngừng.

SNA Nam Sài Gòn ứng dụng STEAM vào lớp học như thế nào?

Tại Trường Quốc tế Bắc Mỹ – SNA Nam Sài Gòn, giáo dục STEAM không được dạy tách rời, mà được tích hợp linh hoạt và xuyên suốt trong chương trình IB toàn phần từ bậc Tiểu học đến Trung học Phổ thông. Đây là mô hình giáo dục hiện đại lấy học sinh làm trung tâm, khuyến khích các em học tập thông qua khám phá, nghiên cứu và thực hành dựa trên các dự án thực tiễn. Học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức một cách chủ động, mà còn được hướng dẫn kết nối các lĩnh vực với nhau để hiểu sâu và áp dụng vào đời sống.

Ở bậc Tiểu học (PYP), giáo dục STEAM được thể hiện qua nhiều hoạt động khám phá gần gũi và phù hợp với lứa tuổi. Học sinh được làm quen với công nghệ thông qua các dự án đơn giản như tra cứu thông tin để làm slide thuyết trình, thu âm và dựng sách nói (audio book) bằng phần mềm cơ bản, hay thực hiện các thí nghiệm khoa học thú vị trong Hội chợ Khoa học của trường. Các dự án này giúp các em hình thành tư duy phản biện, rèn luyện kỹ năng hợp tác và tăng sự tự tin khi trình bày trước tập thể. Ngay từ cấp học đầu tiên, học sinh đã được làm quen với phương pháp học tập liên môn – một nền tảng quan trọng để phát triển toàn diện trong các cấp học cao hơn.

Ở bậc Trung học (MYP), chương trình học bao gồm tám nhóm môn học, trong đó có Khoa học Tự nhiên (Science), Thiết kế và Công nghệ (Design), Toán học (Mathematics) và Nghệ thuật (Arts). Thay vì học từng môn một cách rời rạc, học sinh được trải nghiệm các dự án liên môn mang tính thực tế cao. Một ví dụ tiêu biểu là dự án “Thiết kế nhà chống lũ”, trong đó học sinh kết hợp kiến thức vật lý về trọng lực và áp suất nước, kỹ năng sử dụng phần mềm thiết kế 3D, khả năng phân tích dữ liệu môi trường và tư duy thẩm mỹ trong việc xây dựng mô hình. Thay vì chỉ học lý thuyết, các em được đặt vào vai người sáng tạo, tự lên kế hoạch, thử nghiệm, sửa lỗi và phản biện kết quả. Đây chính là tinh thần của giáo dục STEAM và cũng là triết lý học tập cốt lõi của chương trình IB.

Khi bước vào các cấp lớp cao hơn (cuối bậc MYP và DP), học sinh được tham gia vào những dự án mang tính ứng dụng và sáng tạo cao hơn như lập trình robot, thiết kế sản phẩm in 3D, phát triển mô hình thành phố thông minh, nghiên cứu các giải pháp bảo vệ môi trường, hoặc sản xuất phim ngắn. Các em không chỉ thực hiện nghiên cứu và hiện thực hóa ý tưởng, mà còn trình bày sản phẩm trước lớp, tham gia phản biện, tiếp thu phản hồi từ giáo viên và bạn bè, sau đó cải tiến kết quả, đúng với phương pháp học tập phản biện mà IB hướng đến.

Chương trình Tú tài IB DP tại SNA tiếp tục đẩy mạnh năng lực STEAM của học sinh thông qua các môn học ứng dụng như Công nghệ Thiết kế (Design Technology), Điện ảnh (Film), Toán Ứng dụng và Diễn giải (Mathematics: Applications and Interpretation) và Toán Phân tích và Tư duy học thuật (Mathematics: Analysis and Approaches). Mỗi môn đều yêu cầu học sinh chủ động tư duy, làm việc độc lập và phối hợp nhóm để giải quyết vấn đề từ nhiều góc độ, kỹ năng đặc biệt cần thiết cho hành trình học đại học và làm việc trong tương lai.

Song song với chương trình học, SNA đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống cơ sở vật chất hiện đại để hỗ trợ tối đa cho giáo dục STEAM. Từ phòng thí nghiệm khoa học, xưởng thiết kế và chế tạo, studio quay dựng phim đến các thiết bị công nghệ như máy in 3D, robot lập trình, phần mềm thiết kế, tất cả đều tạo điều kiện để học sinh thỏa sức sáng tạo và khám phá. Trường cũng áp dụng các nền tảng quản lý học tập như ManageBac để giao bài tập, nộp sản phẩm, theo dõi tiến độ học tập và nhận phản hồi một cách rõ ràng, minh bạch. Ngoài ra, học sinh có thể dễ dàng truy cập vào thư viện số và kho tài nguyên học thuật để hỗ trợ việc tra cứu, nghiên cứu và mở rộng kiến thức ngoài lớp học.

Với sự kết hợp giữa chương trình IB quốc tế, phương pháp học STEAM tích hợp và môi trường giáo dục hiện đại, SNA Nam Sài Gòn không chỉ dạy học sinh kiến thức, mà còn trao cho các em tư duy sáng tạo, kỹ năng giải quyết vấn đề và sự tự tin để bước vào thế giới đang thay đổi từng ngày. Đây là nơi lý tưởng để nuôi dưỡng những công dân toàn cầu bản lĩnh, linh hoạt và sẵn sàng thích nghi với mọi thử thách của thế kỷ 21.