Những ngành nghề thiếu nhân lực trong tương lai – Cơ hội vàng cho thế hệ trẻ

Trong bối cảnh công nghệ 4.0 và toàn cầu hóa, thị trường lao động đang thay đổi nhanh chóng với sự xuất hiện của nhiều ngành nghề mới. Tuy nhiên, đi kèm với đó là tình trạng khan hiếm nhân sự ở nhiều lĩnh vực quan trọng. Vậy đâu là những ngành nghề thiếu nhân lực trong tương lai? Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá xu hướng việc làm, lý do thiếu hụt nguồn lực và gợi ý hướng đi phù hợp để bắt kịp cơ hội nghề nghiệp toàn cầu.

TABLE OF CONTENT

Xu hướng việc làm và nhân lực trong tương lai

Tác động của công nghệ 4.0, trí tuệ nhân tạo, tự động hóa

  • Công nghệ 4.0 đang thay đổi mạnh mẽ mọi lĩnh vực: từ sản xuất, thương mại đến dịch vụ. Nhiều công việc thủ công, lặp lại đang dần được thay thế bởi robot và trí tuệ nhân tạo (AI).
  • Tự động hóa giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, tăng năng suất, nhưng cũng làm xuất hiện những yêu cầu nghề nghiệp mới, đòi hỏi người lao động phải có kiến thức về công nghệ, dữ liệu và phân tích.
  • Các ngành như AI, Big Data, an ninh mạng, Internet vạn vật (IoT) trở thành tâm điểm, thu hút nhu cầu nhân lực lớn và liên tục.

>>> Tham khảo thêm: Ngành trí tuệ nhân tạo (AI): Học gì, Cơ hội nghề nghiệp, và top trường đào tạo

Nhu cầu nhân lực chất lượng cao tăng nhanh

  • Do sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ và toàn cầu hóa, thị trường lao động đòi hỏi nguồn nhân lực không chỉ giỏi chuyên môn mà còn đa kỹ năng (kỹ thuật số, tư duy phản biện, quản lý dự án…).
  • Nhiều doanh nghiệp khát nhân lực có trình độ ngoại ngữ, hiểu biết đa văn hóa và khả năng thích ứng với môi trường quốc tế.
  • Những ngành nghề truyền thống vẫn tồn tại, nhưng các vị trí có giá trị cao sẽ ưu tiên cho người giỏi công nghệ và sáng tạo.

>>> Xem thêm: 10 bước hướng nghiệp cho học sinh THPT đơn giản, hiệu quả

Sự thay đổi trong cách tuyển dụng và kỹ năng cần thiết

  • Doanh nghiệp ngày nay không chỉ tuyển người dựa trên bằng cấp, mà chú trọng vào kỹ năng thực tế, khả năng học hỏi nhanh và tư duy giải quyết vấn đề.
  • Kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm, tư duy phản biện, quản lý thời gian… ngày càng quan trọng ngang với kỹ năng cứng.
  • Xu hướng tuyển dụng từ xa, làm việc hybrid (kết hợp trực tiếp và online) trở nên phổ biến, yêu cầu nhân lực biết cách sử dụng công cụ số, quản lý công việc độc lập.
  • Người lao động trong tương lai cần có tư duy học tập suốt đời để liên tục cập nhật kiến thức và kỹ năng mới, nếu không sẽ dễ bị thay thế.

>>> Tham khảo thêm:

Xu hướng việc làm và nhân lực trong tương lai

Những ngành nghề thiếu nhân lực trong tương lai

Công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo

Nhu cầu: Lập trình viên, kỹ sư phần mềm, chuyên gia dữ liệu (Data Scientist), chuyên gia AI, chuyên gia an ninh mạng ngày càng được săn đón. Đây là lĩnh vực mũi nhọn của kỷ nguyên số.

Trường đại học thế giới:

  • Massachusetts Institute of Technology (MIT – Mỹ)
  • Stanford University (Mỹ)
  • University of Oxford (Anh)

Trường đại học Việt Nam:

  • Đại học Bách khoa Hà Nội
  • Đại học Công nghệ – ĐHQG Hà Nội
  • Đại học FPT, RMIT Việt Nam

>>> Tham khảo thêm:

Công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo

Ngành y tế và chăm sóc sức khỏe

Nhu cầu: Bác sĩ, y tá, chuyên gia dinh dưỡng, chuyên gia tâm lý, điều dưỡng chăm sóc người cao tuổi. Dân số già hóa làm nhu cầu nhân lực ngành này tăng mạnh.

Trường đại học thế giới:

  • Harvard University (Mỹ)
  • Johns Hopkins University (Mỹ)
  • University of Cambridge (Anh)

Trường đại học Việt Nam:

  • Đại học Y Hà Nội
  • Đại học Y Dược TP.HCM
  • Học viện Y Dược học Cổ truyền Việt Nam
Ngành y tế và chăm sóc sức khỏe

Ngành năng lượng tái tạo và môi trường

Nhu cầu: Kỹ sư năng lượng gió, mặt trời, thủy điện, chuyên gia môi trường, quản lý tài nguyên thiên nhiên. Đây là ngành trọng yếu trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Trường đại học thế giới:

  • ETH Zurich (Thụy Sĩ)
  • Technical University of Denmark (Đan Mạch)
  • University of California, Berkeley (Mỹ)

Trường đại học Việt Nam:

  • Đại học Bách khoa Hà Nội
  • Đại học Bách khoa TP.HCM
  • Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội
Ngành năng lượng tái tạo và môi trường

Ngành logistics và chuỗi cung ứng

Nhu cầu: Quản lý logistics, chuyên gia vận hành kho, quản lý chuỗi cung ứng, nhân sự thương mại điện tử xuyên biên giới. Thương mại điện tử toàn cầu khiến ngành này bùng nổ.

Trường đại học thế giới:

  • Massachusetts Institute of Technology (MIT – Mỹ, chuyên về Supply Chain)
  • National University of Singapore (NUS – Singapore)
  • University of Michigan (Mỹ)

Trường đại học Việt Nam:

  • Đại học Giao thông Vận tải Hà Nội
  • Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH)
  • Đại học Quốc tế – ĐHQG TP.HCM
Ngành logistics và chuỗi cung ứng

Ngành giáo dục và đào tạo

Nhu cầu: Giáo viên song ngữ, chuyên gia đào tạo kỹ năng mềm, chuyên viên thiết kế chương trình học trực tuyến. Giáo dục số và hội nhập quốc tế tạo ra nhiều cơ hội.

Trường đại học thế giới:

  • University of Cambridge (Anh)
  • University of Melbourne (Úc)
  • University of Toronto (Canada)

Trường đại học Việt Nam:

  • Đại học Sư phạm Hà Nội
  • Đại học Sư phạm TP.HCM
  • Đại học Ngoại ngữ – ĐHQG Hà Nội

>>> Tham khảo thêm:

Ngành giáo dục và đào tạo

Các ngành sáng tạo và truyền thông số

Nhu cầu: Digital Marketing, thiết kế đồ họa, sản xuất nội dung số, truyền thông đa phương tiện, quản lý mạng xã hội. Đây là lĩnh vực “không thể thay thế bởi máy móc”.

Trường đại học thế giới:

  • Parsons School of Design (Mỹ)
  • Royal College of Art (Anh)
  • Savannah College of Art and Design (Mỹ)

Trường đại học Việt Nam:

  • Đại học Kiến trúc Hà Nội
  • Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội
  • Đại học Văn Lang, Arena Multimedia
Các ngành sáng tạo và truyền thông số

Vì sao nhiều ngành nghề thiếu nhân lực?

Tốc độ phát triển quá nhanh, đào tạo chưa theo kịp.

Sự bùng nổ của công nghệ 4.0, trí tuệ nhân tạo, năng lượng tái tạo hay thương mại điện tử khiến nhu cầu nhân lực thay đổi nhanh chóng. Tuy nhiên, chương trình đào tạo tại nhiều trường đại học và cơ sở giáo dục vẫn chưa bắt kịp thực tế thị trường. Điều này tạo ra khoảng cách lớn giữa kiến thức sinh viên được học và kỹ năng mà doanh nghiệp cần.

Thiếu kỹ năng mới phù hợp với thị trường

Không chỉ thiếu số lượng lao động, thị trường còn “khát” nhân lực chất lượng cao. Các kỹ năng như phân tích dữ liệu, tư duy phản biện, ngoại ngữ, khả năng ứng dụng công nghệ mới chưa được trang bị đồng bộ. Do đó, ngay cả những sinh viên tốt nghiệp cũng khó đáp ứng ngay nhu cầu của doanh nghiệp và cần được đào tạo lại.

Tâm lý “chọn nghề hot” thay vì ngành nghề có tiềm năng dài hạn

Tại Việt Nam, nhiều học sinh – phụ huynh có xu hướng chọn ngành theo trào lưu, chạy theo “ngành hot” ở thời điểm hiện tại (ví dụ: tài chính – ngân hàng, quản trị kinh doanh) mà ít chú trọng đến sự phát triển bền vững lâu dài. Hệ quả là có ngành thừa nhân lực, trong khi những lĩnh vực quan trọng như công nghệ, y tế, năng lượng, logistics lại thiếu hụt nghiêm trọng.

Cơ hội và thách thức cho thế hệ trẻ

Cơ hội: Thu nhập cao, dễ thăng tiến, nhiều cơ hội toàn cầu.

  • Thu nhập hấp dẫn: Những ngành nghề thiếu nhân lực thường sẵn sàng trả lương cao để thu hút và giữ chân người giỏi. Ví dụ, kỹ sư AI, chuyên gia dữ liệu hay bác sĩ chuyên khoa có mức thu nhập vượt trội so với mặt bằng chung.
  • Dễ thăng tiến: Do thiếu hụt nhân sự, những người có năng lực sẽ nhanh chóng được giao các vị trí quản lý hoặc chuyên gia cao cấp, mở rộng con đường sự nghiệp.
  • Cơ hội toàn cầu: Các lĩnh vực như IT, y tế, năng lượng tái tạo, logistics đều mang tính quốc tế cao. Người trẻ có thể làm việc từ xa cho công ty nước ngoài hoặc tham gia thị trường lao động toàn cầu mà không bị giới hạn bởi biên giới địa lý.

>>> Tham khảo thêm: Các ngành hot trong tương lai cho nữ – Xu hướng nghề nghiệp 4.0

Định hướng nghề nghiệp cho học sinh tại SNA

Thách thức: Cạnh tranh gay gắt, cần học hỏi liên tục, trau dồi kỹ năng

  • Cạnh tranh khốc liệt: Nhiều bạn trẻ cùng nhận ra tiềm năng của các ngành “khát” nhân lực, dẫn đến sự cạnh tranh gay gắt không chỉ trong nước mà còn với lao động quốc tế.
  • Học hỏi liên tục: Công nghệ và thị trường thay đổi từng ngày. Kỹ năng hôm nay có thể lỗi thời trong vài năm tới. Vì vậy, người trẻ cần chủ động cập nhật kiến thức mới, học tập suốt đời để giữ lợi thế.
  • Đòi hỏi kỹ năng toàn diện: Không chỉ giỏi chuyên môn, thế hệ trẻ còn cần ngoại ngữ, tư duy phản biện, giao tiếp, quản lý thời gian và kỹ năng mềm khác để thích ứng nhanh với môi trường toàn cầu hóa.

>>> Tham khảo thêm:

Lời khuyên định hướng nghề nghiệp

Trang bị kỹ năng số và ngoại ngữ

  • Kỹ năng số: Trong bối cảnh CMCN 4.0, hầu hết các ngành nghề đều gắn liền với công nghệ. Người trẻ cần thành thạo tin học văn phòng, kỹ năng phân tích dữ liệu, sử dụng phần mềm chuyên ngành và hiểu biết cơ bản về AI, IoT, Big Data.
  • Ngoại ngữ: Tiếng Anh vẫn là ngôn ngữ toàn cầu, bên cạnh đó tiếng Trung, Nhật, Hàn cũng ngày càng quan trọng. Ngoại ngữ tốt không chỉ mở rộng cơ hội việc làm quốc tế mà còn giúp tiếp cận tri thức và công nghệ mới nhanh hơn.

Luôn cập nhật xu hướng mới

  • Thị trường lao động thay đổi liên tục, có những ngành “hot” hôm nay nhưng có thể dần bão hòa trong vài năm tới.
  • Người trẻ nên thường xuyên theo dõi báo cáo việc làm, nghiên cứu thị trường, lắng nghe chuyên gia để nắm bắt xu hướng.
  • Việc học thêm kỹ năng mới (ví dụ: phân tích dữ liệu, AI, năng lượng tái tạo, kỹ năng mềm) sẽ giúp bạn giữ lợi thế cạnh tranh.

Chọn nghề theo thế mạnh và đam mê

  • Thế mạnh: Mỗi người có năng khiếu và khả năng riêng, như tư duy logic, giao tiếp, sáng tạo, hay chăm sóc sức khỏe. Nhận diện điểm mạnh giúp bạn theo đuổi ngành nghề phù hợp và phát triển bền vững.
  • Đam mê: Công việc gắn bó lâu dài đòi hỏi sự hứng thú. Nếu chỉ chọn nghề theo xu hướng hay mức lương mà bỏ qua đam mê, rất dễ dẫn đến chán nản và bỏ cuộc giữa chừng.
  • Kết hợp cả hai yếu tố “giỏi + thích” sẽ tạo động lực học tập và làm việc bền bỉ.

Linh hoạt, sẵn sàng thích nghi với sự thay đổi

  • Trong kỷ nguyên số, không có ngành nghề nào là “an toàn mãi mãi”. Vì vậy, sự linh hoạt là chìa khóa để thích nghi với thay đổi.
  • Người trẻ cần rèn kỹ năng giải quyết vấn đề, tư duy phản biện, kỹ năng đa nhiệm để có thể chuyển đổi công việc hoặc ngành nghề khi cần thiết.
  • Tinh thần học hỏi suốt đời và khả năng thích ứng nhanh sẽ giúp bạn đứng vững ngay cả khi công nghệ và thị trường biến động mạnh.

Xây dựng lộ trình chinh phục ngôi trường mơ ước, khám phá và định hướng ngành, nghề phù hợp với bản thân tại SNA Nam Sài Gòn

Tại trường liên cấp quốc tế SNA Nam Sài Gòn, chương trình PTU (Pathway to University) đóng vai trò then chốt trong hành trình giúp học sinh khám phá bản thân, định hướng nghề nghiệp, đặc biệt là những ngành nghề thiếu nhân lực trong tương lai và xây dựng lộ trình chinh phục các đại học danh giá toàn cầu. Chi tiết chương trình PTU

  • Lộ trình 4 năm từ lớp 9 đến lớp 12: bắt đầu từ lớp 9, học sinh được khám phá sở thích, đánh giá thế mạnh; lớp 10–11 thu hẹp hướng phát triển và chuẩn bị hồ sơ cá nhân, đến lớp 12 hoàn thiện bài luận, chiến lược ứng tuyển và chuẩn bị hòa nhập môi trường quốc tế.
  • Chỉ định ngành học phù hợp: thông qua bài đánh giá tính cách và hội thảo hướng nghiệp, PTU giúp học sinh xác định ngành học phù hợp với năng lực, đam mê và tiềm năng nghề nghiệp dài hạn, trong đó có các lĩnh vực như Công nghệ thông tin – Trí tuệ nhân tạo, Y tế – Chăm sóc sức khỏe, Năng lượng tái tạo, Logistics, Giáo dục và Truyền thông số – những ngành được dự báo sẽ thiếu hụt nhân lực tương lai.
  • Phát triển kỹ năng toàn diện và hồ sơ nổi bật: ngoài nâng cao học thuật, chương trình tích hợp rèn luyện kỹ năng phản biện, quản lý thời gian, làm việc nhóm và hoàn thiện hồ sơ du học – tạo lợi thế cạnh tranh khi ứng tuyển vào các trường đại học hàng đầu.
  • Minh chứng thành công: năm IB DP 2024, học sinh SNA đạt điểm trung bình 34 (cao hơn mức trung bình toàn cầu là 30), tỷ lệ tốt nghiệp 98% so với 80% toàn cầu. Nhiều cựu học sinh đã trúng tuyển vào các trường danh tiếng như University of Melbourne, University of Birmingham và RMIT University

Chương trình PTU của SNA không chỉ là lộ trình chạm vào ước mơ du học, mà còn là hành trình chuẩn bị từ hôm nay để vững bước vào những ngành nghề thiếu nhân lực trong tương lai – nơi cơ hội hội tụ, nhưng cũng đầy thử thách dành cho thế hệ trẻ.

Có thể thấy, những ngành nghề thiếu nhân lực trong tương lai không chỉ mở ra cơ hội việc làm hấp dẫn với mức thu nhập cao, mà còn đòi hỏi người trẻ phải chuẩn bị kỹ năng, kiến thức và tư duy linh hoạt để thích ứng. Việc lựa chọn ngành nghề đúng đắn, dựa trên thế mạnh và đam mê cá nhân, sẽ giúp bạn tạo lợi thế cạnh tranh bền vững. Ngay từ hôm nay, hãy bắt đầu định hình lộ trình học tập và rèn luyện kỹ năng, để tự tin chinh phục thị trường lao động đầy tiềm năng phía trước.